Nog nooit waren er zoveel banen in Nederland: in het najaar van 2023 was er sprake van ruim elf miljoen banen. De werkloosheid is dus laag. In het tweede kwartaal van 2022 waren er voor elke honderd werklozen 143 openstaande vacatures. Deze krapte op de arbeidsmarkt komt niet doordat er in Nederland te weinig mensen werken: van alle Nederlanders tussen de 15 en 75 jaar werken er zeven op de tien. Het aantal uren dat er gemiddeld wordt gewerkt in Nederland, ligt echter op het laagste niveau van alle EU-landen: 32,1 uur. Er is in ons land sprake van een unieke deeltijdcultuur.
Vergrijzing en klimaatverandering
Hoewel een deel van de krapte op de arbeidsmarkt cyclisch is (en weer zal veranderen wanneer de economische situatie verandert), is een deel ook blijvend. Vergrijzing bijvoorbeeld zal ertoe leiden dat de groei van het aantal potentiële arbeidskrachten stagneert, terwijl het aantal gepensioneerden toeneemt en er steeds meer mensen in de zorg zullen worden gevraagd. Ook klimaatverandering drijft de vraag naar arbeid op: er zijn veel werkzaamheden nodig om de overstap te maken van fossiel naar duurzaam en om te gaan met de gevolgen van het veranderende klimaat. De energietransitie bijvoorbeeld zal ervoor zorgen dat de vraag naar arbeid in de komende jaren verder toeneemt. Ook de knelpunten in het onderwijs, de techniek en de ICT blijven groot.
Psychologische binding
Krapte op de arbeidsmarkt biedt werkenden kansen. Werknemers hebben meer keuze en kunnen dus meer eisen. Ze kunnen werk vinden dat beter past bij hun eigen voorkeuren, betere arbeidsomstandigheden bedingen en een hoger loon vragen. Hier is een essentiële rol voor werkgevers weggelegd. Arbeidsmarktstrateeg Wim Davidse benadrukt dat werkgevers de komende jaren goed hun best moeten doen om personeel te binden en gemotiveerd te houden. “Die binding moet je niet zoeken in bijvoorbeeld het aantal vakantiedagen of een uitstekende cao: dat zijn feitelijk basisvoorwaarden. Veel belangrijker wordt de psychologische binding. Komen werknemers naar je toe? Blijven ze bij je? En houd je ze gemotiveerd en productief? Werknemers willen bovenal gewaardeerd worden, zichzelf kunnen ontplooien en betekenisvol werk hebben.”
Davidse gelooft hierdoor dat steeds meer mensen ‘als werknomaden slingerend door hun leven gaan’. “We zitten niet meer veertig jaar vast aan het werk waarvoor je als achttienjarige werd opgeleid. De meeste mensen kiezen dan weer dit, dan weer dat. Oók omdat ze steeds langer moeten werken en hun leven flexibeler willen inrichten.”
Werkersrevolutie
Ook Davidse benadrukt dat op een krappe arbeidsmarkt de werknemer de baas is: hij kan kiezen waar hij wil werken. “Hierdoor zijn er in 2022 bijzondere dingen gebeurd op de flexmarkt. Het aantal vaste contracten groeide en het aantal oproep- en uitzendkrachten kromp. Tegelijkertijd groeide het aantal uren dat detacheringsbureaus uitleenden fors en ontplofte het aantal zzp’ers, dat zijn eigen arbeid ter beschikking stelt. Het is overduidelijk: Het is overduidelijk: de Werkersrevolutie is begonnen. Mensen ervaren dat ze schaars zijn en durven voor zichzelf te kiezen. Maar dan wel graag in relatief vast verband, via langlopende contracten.” Het Centraal Bureau voor de Statistiek onderschrijft deze bevindingen. Zij hebben berekend dat in 2023 41% van de werkenden een flexwerker was: zij hebben een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd óf een flexibel aantal uren per week.
Het werk van de bedrijfsverzorgers van Abiant past goed in dit profiel. Hoewel de krapte op de arbeidsmarkt ook Abiant en de agrarische sector raken, stemmen dergelijke onderzoeken hoopvol. Juist de flexibele invulling van het werk, de kans om regelmatig van bedrijf te wisselen en de mogelijkheid om soms een tijdje niet te werken, maken het werk van de bedrijfsverzorger interessant en aantrekkelijk. Aan ons en onze leden de taak om niet alleen aan de basisvoorwaarden van een werkgever te voldoen, maar het werk ook daadwerkelijk aanstekelijk te maken en voor psychologische binding te zorgen.
